Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi'nden Dr. Funda Ekimci Deniz, 2 bin 500 metre üzerindeki rakımlarda gelişen akut dağ hastalığının ciddi sağlık riskleri taşıdığını belirtti. Hızlı tırmanışın baş ağrısından beyin ödemine kadar ilerleyen sonuçlar doğurabileceğini söyleyen Deniz, güvenli tırmanış için alınması gereken önlemleri sıraladı.
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Funda Ekimci Deniz, özellikle 2 bin 500 metre ve üzerindeki rakımlara hızlı tırmanış yapan dağcıları uyardı. Deniz, akut dağ hastalığının başlangıçta basit semptomlarla kendini gösterdiğini ancak dikkate alınmadığında hayati tehlikelere yol açabileceğini ifade etti.
Dr. Deniz, “Yüksek irtifa insan vücudu üzerinde çeşitli olumsuz etkiler yaratabilir. Oksijen yoğunluğunun azalması hipoksiye neden olur ve bu durum vücutta baş ağrısı, mide bulantısı, görme bozuklukları ve uyku problemleri gibi semptomlarla kendini gösterir. Ancak belirtiler ihmal edilirse, bu durum serebral ödem yani beyin ödemine kadar ilerleyebilir” dedi.
Yüksek İrtifa Seviyeleri ve Etkileri
Dr. Deniz, irtifaları üç kategoriye ayırdı:
- Yüksek İrtifa: 1500-3 bin 500 metre
- Çok Yüksek İrtifa: 3 bin 500-5 bin 500 metre
- Ekstrem Yükseklik: 5 bin 500 metre ve üzeri
Her seviyenin vücutta farklı etkiler yaratabileceğini belirten Deniz, özellikle çok yüksek ve ekstrem yüksekliklere hızlı tırmanışın ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirdiğini söyledi. “Hızlı tırmanışlarda vücut oksijen eksikliğine uyum sağlayamaz ve bu durum hipoksi ile birlikte akut dağ hastalığını tetikler” ifadelerini kullandı.
Güvenli Tırmanış İçin Tavsiyeler
Dr. Deniz, güvenli bir şekilde yüksek irtifalara çıkmak isteyen dağcılar için şu önerilerde bulundu:
- Alışma Süreci: 2 bin-2 bin 500 metre rakımlarda en az 3-4 gün geçirerek vücudun yüksekliğe uyum sağlaması beklenmeli.
- Günlük Limitler: 3 bin metrenin üzerindeki tırmanışlarda günlük 600 metreden fazla yükselmekten kaçınılmalı.
- Semptomlara Dikkat: Baş ağrısı, mide bulantısı, görme bozuklukları veya uyku problemleri gibi belirtiler görüldüğünde mutlaka irtifa düşürülmeli ve oksijen tedavisi uygulanmalı.
- Profesyonel Destek: Dağcıların profesyonel ekiplerle hareket etmeleri ve tırmanış öncesi detaylı bir planlama yapmaları önerilir.
Riskler Hafife Alınmamalı
Akut dağ hastalığının dikkate alınmaması durumunda beyin ödemine kadar ilerleyebileceğini belirten Deniz, “Beyin ödemi geliştiğinde baş ağrıları, görme kaybı, kusma ve hatta bilinç kaybı gibi belirtiler görülebilir. Bu durum hayati tehdit oluşturur ve acil müdahale gerektirir. Tedavi için hiperbarik oksijen tedavisi veya özel ilaçlar kullanılabilir” diye konuştu.
Yüksek Rakımda Diğer Sağlık Sorunları
Dr. Deniz, yüksek irtifa koşullarının sadece akut dağ hastalığı değil, başka rahatsızlıklara da yol açabileceğini belirtti. Bunlar arasında:
- Akut pulmoner ödem: Soğuk hava veya aşırı efor nedeniyle akciğerlerde sıvı birikimiyle karakterize bir durum. Bu rahatsızlık nefes darlığı, egzersiz kapasitesinde azalma ve bilinç bulanıklığı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
- Elektrolit dengesizliği: Yüksek irtifa koşulları, uzun vadede damar tıkanıklıkları ve diğer kronik sorunlara yol açabilir.
Dr. Deniz, bu tür rahatsızlıklarla karşılaşmamak için kişilerin profesyonel yardım alarak tırmanışlarını planlamaları gerektiğini vurguladı.
Sağlık İçin Planlı Hareket Şart
Son olarak, Dr. Deniz, dağcılık sporuyla ilgilenenlerin yüksek irtifa koşullarına uygun bir adaptasyon süreci geçirmesi gerektiğini belirtti. “Düşük irtifalardan başlayarak yavaş bir şekilde yükseğe çıkmak, bu tür risklerin önüne geçmek için en etkili yöntemdir” dedi.
