Antalya’daki 9 yuvalama kumsalında 2024 yılında, 10 bin 896 yuvadan 458 bin 714 caretta caretta yavrusu denizle buluştu. Bu rakam, 2023 yılına göre yaklaşık iki kat artış anlamına geliyor. Koruma çalışmaları, gönüllülerin ve kurumların desteğiyle başarıyla devam ediyor.
Türkiye’nin ve Akdeniz’in en büyük deniz kaplumbağası yuvalama alanlarından Antalya’daki kumsallarda, 2024 yılında yavru caretta caretta sayısında rekor bir artış görüldü. Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen koruma çalışmaları sayesinde, bu yıl 10 bin 896 yuvadan toplam 458 bin 714 yavru deniz kaplumbağası denize ulaştı. Geçtiğimiz yıl bu rakam 297 bin 334 olarak kaydedilmişti.
Türkiye'nin En Büyük Yuvalama Alanı Antalya
DKMP 6’ncı Bölge Müdürü Mahmut Temel, Türkiye’de tespit edilen 22 yuvalama kumsalının 9’unun Antalya’da bulunduğunu belirtti. Bu kumsallar arasında Belek, 29,3 kilometrelik uzunluğuyla en geniş alanı oluşturuyor. Antalya’nın yuvalama kumsallarının toplam uzunluğu 103,4 kilometreyi bulurken, diğer illerdeki 11 kumsalın toplam uzunluğu 110,8 kilometre.
Deniz Kaplumbağalarının Ekosistemdeki Önemi
150 milyon yıllık bir yaşam geçmişine sahip olan deniz kaplumbağaları, deniz ve kıyı ekosistemleri için kritik bir rol oynuyor. Başlıca besin kaynakları olan deniz çayırları ve denizanaları gibi türlerin popülasyonunu dengede tutarak ekolojik dengeyi sağlıyorlar. Ancak son 200 yılda insan faaliyetleri, deniz kaplumbağalarının yaşamını ciddi şekilde tehdit ediyor.
Türkiye'de İki Tür Yuvalama Yapıyor
Akdeniz’de yaşayan 5 deniz kaplumbağası türünden yalnızca caretta caretta (iribaş deniz kaplumbağası) ve chelonia mydas (yeşil deniz kaplumbağası) Türkiye sahillerine yuva yapıyor. Yetişkin dişiler, her üreme sezonunda 15 gün arayla 3 kez kumsala çıkarak, tek seferde 100-150 yumurta bırakıyor.
Yavruların Hayatta Kalma Oranı Düşük
Yapılan araştırmalara göre, deniz kaplumbağalarının yavrularından yalnızca 1000’de 1’i erişkinliğe ulaşabiliyor. Yavruların cinsiyetini ise yuva sıcaklığı belirliyor:
- 32°C üzeri sıcaklıkta tüm yavrular dişi,
- 26°C altında ise tüm yavrular erkek oluyor.
Bu durum, küresel ısınmanın deniz kaplumbağalarının popülasyon dengesi üzerinde ciddi etkiler yaratacağını gösteriyor.
Koruma ve İzleme Çalışmaları
Antalya’daki yuvalama kumsallarında, üniversiteler, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları ve gönüllülerin desteğiyle koruma ve izleme çalışmaları yürütülüyor. Kumsallarda gece ışık kaynaklarının kullanılmaması, yuvaların korunması ve şezlong, şemsiye gibi eşyaların bırakılmaması gibi kuralların önemi vurgulanıyor.
2024’te Rekor Çaba ve Başarı
2024 yılında yürütülen koruma çalışmalarının detaylarını paylaşan Mahmut Temel, “Gece-gündüz süren çalışmalarda 458 binden fazla yavru deniz kaplumbağası denizle buluşturuldu. Bu, gönüllülerin, yerel halkın ve ilgili kurumların özverili çabalarının bir sonucudur” dedi.
Antalya sahillerinde deniz kaplumbağalarının korunması için gösterilen bu yoğun çaba, ekosistemin sürdürülebilirliği ve biyolojik çeşitliliğin korunması açısından önemli bir başarı olarak değerlendiriliyor.
