ODTÜ'de TÜBİTAK destekli projede yapay zeka ile izlenen arılarda, varroa parazitiyle mücadelede kullanılan 'lityum tuzu' ve 'amitraz' gibi ilaçların arıların davranışlarını bozduğu tespit edildi.
Yapay Zeka Arılar Üzerinde Çalışıyor
Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ), nesli tehlike altında olan arılar üzerinde gerçekleştirilen TÜBİTAK destekli bir proje ile arıların davranışları yapay zeka ve dijital teknolojilerle izlendi. Proje, özellikle varroa paraziti ile mücadelede kullanılan kimyasal ilaçların arılar üzerindeki olumsuz etkilerini gözler önüne serdi.
ODTÜ Robotik ve Yapay Zeka Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından başlatılan "KOVAN 4.0" projesi kapsamında, arıların sosyal davranışları ve sağlık durumları dijital olarak analiz edildi. Proje sonucunda, tarım ilaçlarının arıların doğal yaşamını tehdit ettiği ortaya çıktı.
Arıların Karmaşık Davranışları ve Etkiler
Proje kapsamında arılar, barkodlama teknolojisi ile bireysel olarak izlendi. Arıların sosyal davranışları, anten dokunuşları, dansları ve besin paylaşımı gibi karmaşık hareketleri incelenerek, arı sağlığı üzerindeki çevresel etkiler değerlendirildi. Bu analizler sonucunda, varroa paraziti ile mücadelede kullanılan 'lityum tuzu' ve 'amitraz' gibi kimyasalların, arı davranışlarını olumsuz etkileyerek kovan sağlığını tehdit ettiği tespit edildi. Buna karşılık, parazit mücadelesinde kullanılan 'pelin otu' gibi bazı doğal maddelerin ise olumsuz bir etkisi olmadığı ortaya kondu.
"Arıları Kaybedersek, Yiyeceklerin Yüzde 75'ini Kaybederiz"
Proje yürütücüsü Doç. Dr. Hande Alemdar, arıların ekosistem üzerindeki kritik rolüne dikkat çekerek, "Arıları kaybetmek, insanlık için büyük bir tehlike. Arılar olmadan sadece balı değil, yiyeceklerimizin yüzde 75'ini kaybedebiliriz." dedi. Alemdar, arıcıların arı kolonilerini uzaktan takip edebileceği, sorunları anında tespit edebileceği bir sistem geliştirdiklerini belirtti.
Lityum ve Amitraz Arı Sağlığını Tehdit Ediyor
Doç. Dr. Alemdar, tarım ilaçlarının arılar üzerindeki etkisini incelediklerini belirterek, varroa parazitini öldüren lityum tuzunun, aynı zamanda arıların davranışlarını bozduğunu ve kovan sağlığını tehdit ettiğini vurguladı. Ayrıca, amitraz adlı kimyasalın da benzer etkiler gösterdiğini ekledi.
Arıların Davranışları ve Meteorolojik Veriler
Proje kapsamında arıların kovan içindeki davranışları ve gelişimleri mevsimsel değişiklikler göz önüne alınarak izlendi. Bu verilerin, arıcılık faaliyetlerinin iklim değişikliğiyle olan ilişkisini anlamada kullanılacağı ve tarımsal politikaların bu veriler ışığında şekillendirilmesi gerektiği belirtildi.
Doğru İlaç Seçimi Önemli
Alemdar, lityum tuzu gibi kimyasalların bilimsel olarak arı davranışlarını bozduğunu tespit ettiklerini, ancak pelin otu gibi doğal maddelerin arı sağlığı üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığını söyledi. Bu sonuçların, tarım politikalarının oluşturulmasında politika yapıcılara yol gösterebileceğini belirtti.
Bu tür projelerle arı sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olmayan ilaçların kullanılması gerektiği, arı kolonilerinin sağlığının korunması için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Yapay Zeka Arıları Korumaya Yardımcı Oluyor
ODTÜ'nün TÜBİTAK destekli projesi, arıların neslini korumak ve kovan sağlığını iyileştirmek için atılan önemli adımlardan biri olarak dikkat çekiyor. Yapay zeka destekli izleme sistemleri sayesinde arıların sosyal davranışları ve sağlıkları daha detaylı şekilde analiz edilebiliyor, bu da tarım politikalarının bilimsel verilerle desteklenmesini sağlıyor.