Bir zamanlar Anadolu Selçuklu Devleti’nde saraya ait bir gül bahçesi olan yer, Sultan Alaeddin Keykubat tarafından Mevlana Celaleddin Rumi’nin babası Bahaeddin Veled’e hediye edilmiştir. Mevlana’nın babası 1231 yılında vefat etmiş ve bugünkü türbede bulunan yerine defnedilmiştir. Mevlana’nın babası Bahaeddin Veled halk tarafından Sultanü’l-ulema olarak tanınırdı. Ölümünden sonra sevenleri mezarın üstüne türbe yapmak istemiş ancak bu istek Mevlana tarafından kabul edilmemiştir. Mevlana’nın 1273 yılında vefatı ile Mevlana’nın oğlu Sultan Veled, türbe yapma isteğini kabul etmiştir.
Bugün Konya’da bulunan Mevlana Müzesi’nin ve dergahının temelleri yaklaşık 800 yıl önce atılmıştır. “Kubbe-i Hadra” (Yeşil Kubbe), 130 bin Selçuki dirhemi ücret karşılığında Mimar Tebrizli Bedrettin tarafından yapılmıştır. O günden beri de sürekli eklemelerle büyümeye devam etmiştir.
1926 yılına kadar Mevlevi Dergahı ve Türbesi olarak kullanılan yer, 1926’da Konya Asar-ı Atika Müzesi olarak hizmet vermeye başlamıştır.1954 yılında Mevlana Müzesi adını almıştır.ilk alanı 6 bin 500 metrekare iken, bugün 18 bin metrekarelik alana ulaşmıştır.
Konya’ya seyahat edenler için mutlaka gezilip görülmesi gereken yerler arasında bulunan Mevlana Müzesi, çok uzun bir tarih kuşağına tanıklık etmiştir. Müzenin avlusuna ulaşmak için Dervişan Kapısı’ndan girmeniz gerekiyor. Avlu boyunca dervişlerin kullandığı hücreler bulunur. Avlunun güney yakasında matbah, Hürrem Paşa Türbesi ve peşinden Üçler mezarlığı’na bağlanan Hamuşan Kapısı bulunur. Avlunun doğu yakasında ise Sinan Paşa, Fatma Hatun ve Hasan Paşanın türbeleri bulunur. Türbelerin yanında ise semahane ve mescit yer alır. Devamında ise Mevlana ve ailesinin mezarlarının da içinde olduğu merkez bina yer alır. Mevlana Müzesi’nin avlusunda Yavuz Sultan Selim Han’ın yaptırdığı Şeb-i Arsu havuzu ve selsebil adlı çeşme bulunur.
Konya Mevlana Müzesi’nde Mevlana ve Mevlevilik Dergahına ait eserler sergileniyor. Öyle ki bunlar arasında el yazması çok kıymetli kitaplar, musiki aletleri, kandiller yer alır. Mevlana Müzesi’nde bir de kütüphane bulunmaktadır. Bu kütüphane 1854 yılında Postnişin Mehmed Said Hemdem Çelebi’nin gayretleri ile kurulmuştur. Son derece zengin olan kütüphanede yer alan eserler arasında Selçuklu, Karamanoğulları ve Osmanlı Dönemi eserler mevcuttur. 2 bin 756 cilt içinde 4 binin üzerinde el yazması eser barındıran kütüphane CD ortamına da aktarılmış durumdadır.
Konya Mevlana Müzesi’nde bunların dışında Mevlana’nın Sandukası, Puşide denen Mevlana’nın mezar örtüsü, Mevlana’nın çok kıymetli eseri Mesnevi, Nisan Tası da yer almaktadır. Müzeyi ziyarete gitmeniz halinde Mevlana’nın hayatı ve eserleri ilgili ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz. 800 yıl boyunca tarihe tanıklık eden bu eseri gezmenizi tavsiye ederiz.