Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, dünya genelinde KOAH’ın dördüncü en sık ölüm nedeni olduğunu belirterek, erken teşhis ve bireyselleştirilmiş tedavinin önemine dikkat çekti. 2024 GOLD Kılavuzu’ndaki yeni düzenlemelerle tanı ve tedavi süreçlerinde değişiklikler yapıldı.
KOAH Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkar?
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Ü. Seha Akduman, KOAH’ın (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), kronik bronşit ve amfizem birlikteliği olarak tanımlandığını ifade etti. Kronik bronşitin hava yollarında tıkanıklık, amfizemin ise oksijenlenmenin sağlandığı hava keseciklerinde tahribata neden olduğunu söyleyen Akduman, sigara ve tütün ürünlerinin KOAH için en önemli risk faktörleri arasında olduğunu belirtti.
Risk Faktörleri Anne Karnında Başlıyor
Dr. Akduman, KOAH’ın yalnızca sigara değil, genetik ve çevresel faktörlerin de etkisiyle geliştiğini vurguladı. “Akciğer gelişimi anne karnında başlar. Özellikle annenin sigara dumanına maruz kalması, bebeğin akciğer gelişimini bozarak KOAH riskini artırabilir. Düşük doğum ağırlığı, çocukluk döneminde geçirilen enfeksiyonlar ve çevresel maruziyetler de önemli risk faktörleri arasında yer alır” dedi.
KOAH: Sık Görülen Belirtiler
KOAH’ın erken dönemde belirtiler vermeyebileceğini, ancak ileri evrede şu semptomların sıkça görüldüğünü belirtti:
- 3 aydan uzun süren inatçı öksürük
- Nefes darlığı ve göğüste sıkışma hissi
- Balgam çıkarma
- Hırıltılı solunum
Dr. Akduman, sigara içenler, 40 yaş üzerindekiler ve kimyasal/toz maruziyeti olanların bu belirtileri dikkate alarak doktora başvurmalarını önerdi.
2024 GOLD Kılavuzu’ndaki Değişiklikler
Dr. Akduman, KOAH tanı ve tedavi rehberindeki yenilikleri şu şekilde özetledi:
- Daha önce dört evreye ayrılan KOAH, artık üç evre olarak kabul ediliyor.
- Tedavi bireyselleştirilmiş şekilde planlanmalı. Bronkodilatör ilaçlar, solunum egzersizleri ve CPAP/BIPAP cihazlarının kullanımı yaşam kalitesini artırmada etkili.
- Grip, zatürre, Tdap (Tetanoz-Difteri-Boğmaca) ve zona aşıları, KOAH hastalarında ölüm oranını düşürüyor.
Dr. Akduman, “İleri yaş KOAH hastalarında grip aşısının yaşam süresini uzattığı kanıtlanmıştır” ifadelerini kullandı.
Aşılama ve Tedavi Programlarının Önemi
Dr. Akduman, aşılama programlarında yapılan değişikliklere değinerek, KOAH hastalarının COVID-19, grip ve zatürre aşılarını mutlaka yaptırması gerektiğini söyledi. Ayrıca, tam kan sayımında eozinofil hücrelerinin belirlenmesi durumunda tedavi planlarının değiştirilebileceğini vurguladı.
KOAH’ın Tedavisinde Hedefler
KOAH tedavisinde temel amacın semptomların hafifletilmesi ve atakların önlenmesi olduğunu söyleyen Dr. Akduman, “Her atak, akciğer fonksiyonlarında geri dönüşü olmayan bozulmalara neden olabilir. Bu nedenle bireye uygun tedavi, düzenli aşılar ve kirli hava ile sigaradan uzak durulması hayati önem taşır” dedi.
KOAH’ın Toplum Sağlığına Etkisi
Dünya genelinde yaklaşık üç milyon kişinin KOAH nedeniyle hayatını kaybettiğini belirten Dr. Akduman, yaşlanan nüfus ve sigara kullanımındaki artışın hastalığın sıklığını artırdığını ifade etti. KOAH’ın yalnızca hastaları değil, ailelerini ve sağlık sistemini de etkilediğini vurgulayan Akduman, bu sürecin toplum sağlığı açısından büyük bir sorun olduğunu belirtti.
KOAH hastalarının erken teşhisle yaşam kalitelerinin artırılabileceğini belirten Dr. Akduman, bu kronik hastalığın toplum sağlığı üzerindeki etkilerini en aza indirgemek için bireysel farkındalık ve düzenli kontrollerin önemine dikkat çekti.
